7 วิธีลดความเสี่ยง “มะเร็งเต้านม”

ลดความเสี่ยงมะเร็งเต้านม: 7 แนวทางปฏิบัติที่ทำได้จริงและมีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์รองรับ

มะเร็งเต้านมเป็นหนึ่งในโรคที่ผู้หญิงทั่วโลกกังวลมากที่สุด แม้ว่าปัจจุบันจะยังไม่สามารถระบุสาเหตุที่แน่ชัดของการเกิดโรคได้ แต่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่หนักแน่นชี้ว่า การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตบางอย่างสามารถช่วยลดความเสี่ยงลงได้อย่างมีนัยสำคัญ เราสามารถเริ่มต้นดูแลตัวเองได้ง่ายๆ ด้วยแนวทางปฏิบัติดังต่อไปนี้

1. งดหรือเลิกการสูบบุหรี่ 🚭

การสูบบุหรี่เป็นปัจจัยเสี่ยงที่ได้รับการยืนยันสำหรับมะเร็งหลายชนิด รวมถึงมะเร็งเต้านม

• หลักฐานทางวิทยาศาสตร์: การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลจากงานวิจัยจำนวนมาก (Meta-analysis) พบว่าผู้หญิงที่สูบบุหรี่มีความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งเต้านมสูงกว่าผู้ที่ไม่เคยสูบเลย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มที่เริ่มสูบตั้งแต่อายุน้อยและสูบเป็นระยะเวลานาน (Macacu et al., 2015) สารก่อมะเร็งในควันบุหรี่สามารถเข้าสู่กระแสเลือดและไปทำลาย DNA ของเซลล์ในเนื้อเยื่อเต้านมได้โดยตรง

2. รักษาน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน

ภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วนเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่สุดอย่างหนึ่งของมะเร็งเต้านม โดยเฉพาะในผู้หญิงวัยหลังหมดประจำเดือน

• หลักฐานทางวิทยาศาสตร์: รายงานจาก World Cancer Research Fund (WCRF) ยืนยันว่ามีหลักฐานที่น่าเชื่อถือว่าไขมันในร่างกายที่มากเกินไปเป็นสาเหตุของมะเร็งเต้านมหลังวัยหมดประจำเดือน (World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research, 2018)

• ทำไม “อ้วนลงพุง” ถึงอันตราย?: หลังหมดประจำเดือน รังไข่จะหยุดผลิตฮอร์โมนเอสโตรเจน แต่เนื้อเยื่อไขมัน (Adipose tissue) โดยเฉพาะไขมันในช่องท้อง จะกลายเป็นแหล่งผลิตเอสโตรเจนหลัก ซึ่งฮอร์โมนนี้สามารถกระตุ้นการเติบโตของเซลล์มะเร็งเต้านมบางชนิดได้ (Eliassen et al., 2012)

3. จำกัดการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ 🍷

มีหลักฐานที่ชัดเจนว่าการดื่มแอลกอฮอล์เพิ่มความเสี่ยงของมะเร็งเต้านม และความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นตามปริมาณที่ดื่ม

• หลักฐานทางวิทยาศาสตร์: การศึกษาแบบ Meta-analysis ขนาดใหญ่แสดงให้เห็นความสัมพันธ์แบบ “Dose-Response” คือยิ่งดื่มมาก ความเสี่ยงก็ยิ่งสูงขึ้น แม้การดื่มเพียงวันละ 1 ดื่มมาตรฐาน (เทียบเท่าเบียร์ 360 มล. หรือไวน์ 150 มล.) ก็สามารถเพิ่มความเสี่ยงได้แล้ว (Choi et al., 2017) แอลกอฮอล์สามารถเพิ่มระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนและทำลายเซลล์โดยตรง

4. บริโภคอาหารที่อุดมด้วยใยอาหาร ผัก และผลไม้ 🥦

การรับประทานอาหารจากพืชเป็นหลักเป็นแนวทางที่ช่วยป้องกันโรคเรื้อรังได้หลายชนิด รวมถึงมะเร็งเต้านม

• หลักฐานทางวิทยาศาสตร์: การวิเคราะห์ข้อมูลจาก 20 การศึกษา พบว่าการบริโภคใยอาหาร (Dietary Fiber) ในปริมาณสูงมีความสัมพันธ์กับการลดความเสี่ยงของมะเร็งเต้านมทั้งในหญิงก่อนและหลังวัยหมดประจำเดือน (Aune et al., 2012) นอกจากนี้ ผักและผลไม้ โดยเฉพาะกลุ่มที่มีสาร “แคโรทีนอยด์” สูง (เช่น แครอท ฟักทอง ผักใบเขียวเข้ม) ยังช่วยลดความเสี่ยงของมะเร็งเต้านมชนิดที่ดุร้าย (Estrogen Receptor-Negative) ได้อีกด้วย (Jung et al., 2013)

5. ลดการบริโภคเนื้อแดงและเนื้อสัตว์แปรรูป

การจำกัดปริมาณโปรตีนจากเนื้อแดงและเนื้อสัตว์แปรรูปเป็นคำแนะนำด้านสุขภาพที่สำคัญ

• หลักฐานทางวิทยาศาสตร์: องค์การวิจัยมะเร็งนานาชาติ (IARC) ได้จัดให้ “เนื้อสัตว์แปรรูป” (เช่น ไส้กรอก แฮม เบคอน) เป็นสารก่อมะเร็งในกลุ่มที่ 1 (Group 1) และ “เนื้อแดง” เป็นสารที่น่าจะก่อมะเร็งในกลุ่มที่ 2A (Group 2A) (Bouvard et al., 2015) การบริโภคเนื้อแดงในปริมาณมากมีความเชื่อมโยงกับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของมะเร็งเต้านม (Farvid et al., 2018)

6. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ

การมีกิจกรรมทางกายเป็นประจำคือหนึ่งในวิธีที่มีประสิทธิภาพที่สุดในการลดความเสี่ยงมะเร็ง

• หลักฐานทางวิทยาศาสตร์: การวิเคราะห์ข้อมูลอย่างเป็นระบบพบว่าผู้หญิงที่ออกกำลังกายมากที่สุดมีความเสี่ยงเป็นมะเร็งเต้านมลดลงประมาณ 10-25% เมื่อเทียบกับผู้ที่ออกกำลังกายน้อยที่สุด (McTiernan et al., 2019) การออกกำลังกายช่วยควบคุมน้ำหนัก, ลดระดับฮอร์โมนบางชนิด, ลดการอักเสบ และเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ควรตั้งเป้าหมายการออกกำลังกายความหนักปานกลางอย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์

7. ตรวจคัดกรองเพื่อการตรวจพบแต่เนิ่นๆ

แม้การตรวจคัดกรองจะไม่ใช่การ “ป้องกัน” แต่เป็นวิธีที่ดีที่สุดที่จะทำให้ “ตรวจพบ” โรคได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ซึ่งจะทำให้การรักษาง่ายขึ้นและมีโอกาสหายขาดสูง

• คำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ: องค์กรชั้นนำอย่าง สมาคมโรคมะเร็งแห่งสหรัฐอเมริกา (American Cancer Society) แนะนำให้ผู้หญิงที่มีความเสี่ยงทั่วไปเริ่มตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมด้วยเครื่องแมมโมแกรมเป็นประจำทุกปีตั้งแต่อายุ 40-45 ปีขึ้นไป สำหรับผู้ที่มีประวัติครอบครัวหรือมีความเสี่ยงสูง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อเริ่มตรวจคัดกรองเร็วขึ้น (Oeffinger et al., 2015)

เอกสารอ้างอิง (APA 7th Edition)

1. Aune, D., Chan, D. S. M., Greenwood, D. C., Vieira, A. R., Navarro Rosenblatt, D. A., Vieira, R., & Norat, T. (2012). Dietary fiber and breast cancer risk: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. Annals of Oncology, 23(6), 1394–1402. https://doi.org/10.1093/annonc/mdr589

2. Bouvard, V., Loomis, D., Guyton, K. Z., Grosse, Y., Ghissassi, F. E., Benbrahim-Tallaa, L., … & Straif, K. (2015). Carcinogenicity of consumption of red and processed meat. The Lancet Oncology, 16(16), 1599–1600. https://doi.org/10.1016/S1470-2045(15)00444-1

3. Choi, Y. J., Myung, S. K., & Lee, J. H. (2017). Light alcohol drinking and risk of cancer: A meta-analysis of cohort studies. Cancer Research and Treatment, 49(2), 423–433. https://doi.org/10.4143/crt.2016.270

4. Eliassen, A. H., Colditz, G. A., Rosner, B., Willett, W. C., & Hankinson, S. E. (2012). Adult weight change and risk of postmenopausal breast cancer. JAMA, 308(20), 2093–2101. https://doi.org/10.1001/jama.2012.14441

5. Farvid, M. S., Stern, M. C., Norat, T., Sasazuki, S., Vineis, P., Weijenberg, M. P., … & McCullough, M. L. (2018). Consumption of red and processed meat and breast cancer incidence: A systematic review and meta-analysis of prospective studies. International Journal of Cancer, 143(11), 2787–2799. https://doi.org/10.1002/ijc.31843

6. Jung, S., Spiegelman, D., Baglietto, L., Bernstein, L., Boggs, D. A., van den Brandt, P. A., … & Smith-Warner, S. A. (2013). Fruit and vegetable intake and risk of breast cancer by hormone receptor status. Journal of the National Cancer Institute, 105(3), 219–236. https://doi.org/10.1093/jnci/djs490

7. Macacu, A., Autier, P., Boniol, M., & Boyle, P. (2015). Active and passive smoking and risk of breast cancer: a meta-analysis. Breast Cancer Research and Treatment, 154(2), 213–224. https://doi.org/10.1007/s10549-015-3628-4

8. McTiernan, A., Friedenreich, C. M., Katzmarzyk, P. T., Powell, K. E., Macko, R., Buchner, D., … & Piercy, K. L. (2019). Physical Activity in Cancer Prevention and Survival: A Systematic Review. Medicine and Science in Sports and Exercise, 51(6), 1252–1261. https://doi.org/10.1249/MSS.0000000000001937

9. Oeffinger, K. C., Fontham, E. T. H., Etzioni, R., Herzig, A., Michaelson, J. S., Shih, Y. C. T., … & Wender, R. (2015). Breast cancer screening for women at average risk: 2015 guideline update from the American Cancer Society. JAMA, 314(15), 1599–1614. https://doi.org/10.1001/jama.2015.12783

10. World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research. (2018). Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: A Global Perspective. Continuous Update Project Expert Report 2018. https://www.wcrf.org/diet-activity-and-cancer/