อาบน้ำทุกครั้งเช็กให้ชัวร์ มะเร็งเต้านม คัดกรองง่ายๆ ด้วยตนเอง

เคยเป็นไหม? เวลาอาบน้ำขณะที่ถูสบู่อยู่ดีๆ กลับรู้สึกแปลกๆ คลำพบก้อนเล็กๆ บริเวณเต้านม หรือตอนส่องกระจกแล้วพบว่าขนาดและรูปร่างของเต้านมเปลี่ยนไปจากปกติ แบบนี้จะใช่มะเร็งเต้านม หรือเป็นโรคอะไรร้ายแรงหรือไม่ เพราะทุกคนต่างรู้ดีว่า “มะเร็งเต้านม” เป็นภัยเงียบอันตรายอันดับหนึ่งที่คร่าชีวิตของผู้หญิงไทยมากที่สุด! ดังนั้นเพื่อความชัวร์ วันนี้เราจะมาดูวิธีตรวจมะเร็งเต้านมแบบง่ายๆ ด้วยตัวเอง เพื่อคัดกรองเบื้องต้นก่อนพบแพทย์

มะเร็งเต้านมเกิดจากอะไร

มะเร็งเต้านมนั้นเกิดจากความผิดปกติของการแบ่งตัวที่ไม่สามารถควบคุมได้ของเซลล์ในเต้านม โดยเฉพาะเซลล์ที่อยู่ภายในท่อน้ำนมหรือต่อมน้ำนม ซึ่งการแบ่งตัวที่ผิดปกตินี้จะทำให้ร่างกายสร้างก้อนเนื้อซึ่งสามารถแพร่กระจายไปสู่อวัยวะที่ใกล้เคียง เช่น ต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้ หรืออวัยวะที่อยู่ห่างไกล เช่น กระดูก ปอด ตับและสมอง เช่นเดียวกับมะเร็งชนิดอื่นๆ ได้เช่นกัน และเมื่อเซลล์มะเร็งมีจำนวนมากขึ้นก็จะเริ่มแย่งสารอาหารดีๆ พร้อมกับการปล่อยสารบางอย่างที่เป็นอันตรายออกมาทำร้ายอวัยวะและระบบต่างๆ ในร่างกาย จนสุดท้ายทำให้เสียชีวิตได้ในที่สุด

ระยะและอาการของมะเร็งเต้านม

มะเร็งเต้านมนั้นสามารถแบ่งออกได้ 4 ระยะ โดยมีอาการและลักษณะดังนี้

• มะเร็งเต้านมระยะที่ 1 : เป็นระยะเริ่มแรก ขนาดของมะเร็งจะไม่เกิน 2 เซนติเมตร และยังไม่แพร่กระจายไปสู่ต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้
• มะเร็งเต้านมระยะที่ 2 : ก้อนมะเร็งโตขึ้นขนาดระหว่าง 2 – 5 เซนติเมตร (แต่ไม่เกิน 5 เซนติเมตร) และมีโอกาสลุกลามกระจายเข้าสู่ต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้ในข้างเดียวกันได้
• มะเร็งเต้านมระยะที่ 3 : เข้าสู่ระยะลุกลาม ก้อนมะเร็งมีขนาดใหญ่มากกว่า 5 เซนติเมตร จากนั้นจะเริ่มแพร่กระจายเข้าสู่ต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้จนทั่ว ซึ่งสามารถคลำเจอเป็นก้อนโตได้อย่างชัดเจน
• มะเร็งเต้านมระยะที่ 4 : เป็นระยะแพร่กระจายที่มะเร็งสามารถแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ เช่น ปอด กระดูก ตับ สมอง เป็นต้น

แต่การสังเกตและตรวจเต้านมเป็นประจำจะช่วยให้เราพบความผิดปกติ รวมถึงหากตรวจพบว่าเป็นมะเร็งเต้านมตั้งแต่ระยะแรกยังสามารถรักษาได้ง่าย และโอกาสหายขาดสูงมาก ซึ่งการตรวจมะเร็งเต้านมสามารถทำได้เองที่บ้าน ดังนี้

วิธีตรวจมะเร็งเต้านมด้วยตนเองง่ายๆ ในขณะอาบน้ำ

1. สังเกตลักษณะหน้าอก จากกระจกแต่งตัว

หลังจากที่เราถอดเสื้อผ้า หรือหลังอาบน้ำเสร็จ เราสามารถตรวจมะเร็งเต้านมได้จากการสังเกตหน้าอกตัวเองที่หน้ากระจก เพื่อดูความผิดปกติจากภายนอกได้ โดยเริ่มจาก

• ยืดตัวตรง เอามือเท้าสะเอวทั้ง 2 ข้าง แล้วสังเกตลักษณะหน้าอกว่ามีขนาดสมมาตรกันหรือไม่ โดยตำแหน่งของหัวนมต้องอยู่ในระนาบเดียวกัน การชี้ของหัวนมไปทิศทางเดียวกัน และความหย่อนคล้อยที่เท่ากัน
• โน้มตัวไปด้านหน้า มือทั้ง 2 ข้าง ยังคงเท้าสะเอว จากนั้นให้สังเกตขนาดของหน้าอกขณะที่หย่อนคล้อยว่ามีขนาดสมมาตรเช่นเดิมหรือไม่ หัวนมยังคงทิศทางเดียวกันไหม ลักษณะการหย่อนคล้อย การตึงของผิวเต้านมเหมือนกันทั้ง 2 ข้างหรือไม่

ถ้าลองสังเกตแล้วพบว่าเต้านมทั้ง 2 ข้างมีขนาดไม่เท่ากัน เต้านมข้างเดียวกับมือที่ถนัดมีขนาดใหญ่กว่าเล็กน้อยก็ไม่ต้องตกใจ เพราะถือเป็นเรื่องปกติ แต่ถ้าสังเกตดูแล้วพบว่าขนาดไม่เท่ากันมากขึ้น หัวนม และความหย่อนคล้อยของฐานเต้านมไม่เท่ากันแบบเห็นได้ชัด แสดงว่าเริ่มมีความผิดปกติเกิดขึ้น แนะนำให้เข้าตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมกับแพทย์เฉพาะทางอีกครั้งเพื่อเช็กความผิดปกตินี้

2. ลูบ คลำ จับสังเกตก้อนเนื้อที่ผิดปกติ

วิธีการตรวจมะเร็งเต้านมด้วยการลูบ คลำ ถือเป็นวิธีที่นิยมและแนะนำในการใช้ตรวจมะเร็งเต้านมพื้นฐานด้วยตัวเองที่ได้ประสิทธิภาพ โดยที่สาวๆ ไม่ต้องกังวลเรื่องขนาดของหน้าอก เพราะไม่ว่าจะมีขนาดหน้าอกที่เล็กหรือใหญ่ก็สามารถตรวจได้หมด โดยให้ใช้แขนข้างที่จะตรวจอ้อมหลังศีรษะไปแตะที่บริเวณท้ายทอย แล้วใช้เพียง 3 นิ้ว คือนิ้วชี้ นิ้วกลางและนิ้วนางของมืออีกข้าง คลำตามวิธีการตรวจ ซึ่งจะมีอยู่ 3 วิธี คือ

• คลำแบบก้นหอย เริ่มต้นคลำจากบริเวณฐานของหัวนมแล้ววนขยายออกให้เหมือนก้นหอย หรือแบบเลขหนึ่งไทย (๑) โดยให้วนขยายออกไปจนถึงบริเวณใต้รักแร้
• คลำแบบรัศมี เริ่มต้นจากฐานของหัวนม ลากปลายนิ้วออกจากกึ่งกลาง (ฐานหัวนม) ไปจนสุดเนื้อของเต้านม จากนั้นทำซ้ำและวนให้ทั่วบริเวณของเต้านมในลักษณะของรัศมีวงกลมนั่นเอง
• คลำแบบขึ้น-ลง วิธีการตรวจมะเร็งเต้านมวิธีนี้ก็ยังคงใช้ทั้ง 3 นิ้วเช่นเดิม แต่ให้เริ่มจากบริเวณกลางอกและลูบคลำไล่ขึ้น-ลง ให้ผ่านบริเวณเนื้อเต้านมทั้งหมด รวมถึงใต้รักแร้ด้วย

ข้อควรระวังและคำแนะนำสำหรับวิธีการตรวจมะเร็งเต้านมด้วยตัวเอง

• ผู้หญิงที่มีเต้านมขนาดเล็ก ให้ยกแขนข้างที่จะตรวจไว้เหนือศีรษะ ใช้นิ้วชี้ นิ้วกลาง และนิ้วนางของมืออีกข้าง คลำให้ทั่วเต้านมและรักแร้ โดยห้ามบีบเนื้อเต้านม เพราะอาจจะทำให้รู้สึกเหมือนเจอก้อนเนื้อ ซึ่งความจริงแล้วไม่ใช่
• ผู้หญิงที่มีเต้านมขนาดใหญ่ ให้ใช้มือข้างที่จะตรวจประคอง และตรวจคลำเต้านมจากด้านล่าง ส่วนมืออีกข้างตรวจคลำจากด้านบน
• การตรวจมะเร็งเต้านมด้วยวิธีการคลำควรทำหลังเป็นประจำเดือนอย่างน้อย 7 วันไปแล้ว เพราะช่วงที่เป็นประจำเดือนหรือก่อนเป็นประจำเดือน หน้าอกจะคัดตึงเนื่องจากฮอร์โมนที่ถูกกระตุ้น อาจทำให้คลำเจอก้อนเนื้อแข็งและเจ็บได้
• ผู้หญิงวัยหมดประจำเดือนแล้วควรสังเกตและตรวจมะเร็งเต้านมเป็นประจำทุกเดือน
• ทุกครั้งที่ตรวจมะเร็งเต้านมด้วยตัวเอง อย่าลืมคลำบริเวณใต้รักแร้ หรือต่อมน้ำเหลือง เพราะหากมีขนาดใหญ่ขึ้น แสดงว่าร่างกายอาจพบความผิดปกติบริเวณใกล้เคียงได้
• ทั้งหมดนี้คือวิธีตรวจมะเร็งเต้านมที่สามารถทำได้ง่ายๆ ด้วยตัวเอง ซึ่งไม่เพียงแต่สาวๆ เท่านั้น แต่หนุ่มๆ ก็สามารถใช้วิธีเดียวกันนี้ในการคัดกรองความผิดปกติที่อาจนำไปสู่โรคมะเร็งเต้านมได้เช่นกัน ทั้งนี้หากทำตามวิธีตรวจมะเร็งเต้านมแล้วพบความผิดปกติ เต้านมมีขนาดไม่เท่ากันอย่างเห็นได้ชัด คลำเจอก้อนเนื้อบริเวณเต้านม หรือต่อมน้ำเหลืองใต้รักแร้โตก็อย่าเพิ่งตกใจ เพราะอาจไม่ใช่ก้อนเนื้อร้ายเสมอไป แนะนำให้พบแพทย์เพื่อตรวจโดยละเอียดและวินิจฉัยหาสาเหตุที่แท้จริงต่อไป

ขอขอบคุณ

https://www.vimut.com/article/breast-cancer

โรงพยาบาลวิมุต