โรคไขมันพอกตับก่อให้เกิดมะเร็งตับได้โดยไม่จำเป็นต้องมีภาวะตับแข็งร่วมด้วย

จากอุบัติการณ์การเกิดโรคมะเร็งตับมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้น โดยมะเร็งตับถือเป็นสาเหตุอันดับ 3 ของการเสียชีวิตจากโรคมะเร็ง  ร้อยละ 80-90 พบว่าผู้ป่วยมะเร็งตับมีภาวะตับแข็งร่วมด้วย ซึ่งไวรัสตับอักเสบและการดื่มแอลกอฮอล์ถือเป็นสาเหตุสำคัญที่ก่อให้เกิดภาวะตับแข็งและมะเร็งตับ แต่ในปัจจุบันโรคอ้วนและเบาหวานมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นซึ่งภาวะดังกล่าวมีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์ (Non‐alcoholic fatty liver disease, NAFLD) อีกทั้งยารักษาไวรัสตับอักเสบซีสามารถรักษาไวรัสตับอักเสบซีให้หายขาดได้  ดังนั้นสาเหตุหลักการเกิดตับแข็งและมะเร็งตับประมาณร้อยละ 25 มาจากภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์ (Non‐alcoholic fatty liver disease, NAFLD)

จากงานวิจัยของโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยแคโรลินสกา (the Karolinska University Hospital) ประเทศสวีเดน ทำการวิจัยผู้ป่วยมะเร็งตับที่ได้รับการรักษาแล้วระหว่างปีพ.ศ. 2547-2560 จำนวน 1,562 คน โดยพบว่าสาเหตุการเกิดมะเร็งตับเกิดจาก NAFLD จำนวน 225 คน หรือคิดเป็นร้อยละ 14.4 โดยในจำนวนผู้ป่วย NAFLD 83 คน หรือคิดเป็นร้อยละ 37 พบว่าไม่มีตับแข็งร่วมด้วย (non‐cirrhotic NAFLD‐HCC)  โดยเมื่อนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เปรียบเทียบระหว่างกลุ่ม NAFLD ที่มีตับแข็งร่วมด้วย พบว่ากลุ่ม NAFLD ที่ไม่มีตับแข็งร่วมด้วย มีอายุมากกว่า (74 vs 70 ปี, P<0.001) ก้อนมะเร็งมีขนาดใหญ่กว่า ผู้ป่วยได้รับการปลูกถ่ายตับน้อยกว่า (0% vs 11%, P = 0.002) แต่ได้รับการผ่าตัดตับมากกว่า (35% vs 8%, P < 0.001) และมีภาวะเบาหวานร่วมด้วยน้อยกว่า (66% vs 80%, P = 0.02) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนอัตราการเสียชีวิตไม่แตกต่างกัน (P=0.78)

จากงานวิจัยดังกล่าวจะเห็นได้ว่าแนวโน้มการเกิดมะเร็งตับจาก NAFLD มีเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะกลุ่ม NAFLD ที่ไม่มีตับแข็ง ซึ่งปัญหาดังกล่าวมีความท้าทายในด้านการวินิจฉัยโรค เนื่องจากการเกิดมะเร็งตับพัฒนาการของโรคจะมีการพัฒนามาตามลำดับ คือ ตับอักเสบเรื้อรัง ตับแข็ง และมะเร็งตับ ดังนั้นกลุ่มผู้ป่วยที่มีภาวะ NAFLD ที่ไม่มีตับแข็ง ควรต้องพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางอย่างต่อเนื่องเพื่อติดตามอาการ รวมทั้งผู้ป่วยเองต้องดูแลสุขภาพทั้งการทานอาหารที่มีประโยชน์ การออกกำลัง การนอนหลับพักผ่อน เพื่อให้มีสุขภาพที่ดีขึ้น

ขอบคุณแหล่งข้อมูลดีๆ จาก

Bonnie Bengtsson, et al., Characteristics and outcome of hepatocellular carcinoma in patients with NAFLD without cirrhosis, Liver international , 25 Feb 2019

ขอบคุณข้อมูลจาก https://liverchula.org/