ริดสีดวงจมูกเกิดจากการที่เยื่อบุจมูกอักเสบ บวมขึ้นเรื่อยๆ มีน้ำคั่ง กลายเป็นก้อนในจมูก เหตุผลที่เรียกริดสีดวงจมูกเนื่องจากมีลักษณะเป็นก้อนคล้ายริดสีดวงทวารที่ยื่นออกมาในจมูก ซึ่งความจริงก็คือ เนื้องอกชนิดไม่ร้ายแรงในจมูกนั่นเอง
สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดคือ โรคภูมิแพ้ ซึ่งจะมีการอักเสบของเยื่อบุจมูกเรื้อรังเป็นระยะเวลานาน เมื่อมีการอักเสบนาน ๆ เยื่อบุจมูกจะมีการบวมมากขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะในคนที่ไม่รักษาหรือรักษาไม่ถูกต้อง ปล่อยให้มีการอักเสบซ้ำๆ ซากๆ เยื่อบุจมูกก็จะบวมออกมากลายเป็นริดสีดวงจมูกทั้งนี้การอักเสบเรื้อรังจะมี 2 แบบด้วยกัน คือ เยื่อบุอักเสบจากภูมิแพ้ และเยื้อบุอักเสบชนิดไม่แพ้ ทั้ง 2 อย่างทำให้เกิดริดสีดวงจมูกได้ทั้งนั้น หรือในคนไข้ที่เป็น ไซนัสอักเสบเรื้อรังนาน ๆ เยื่อบุของไซนัสก็จะบวมออกมากลายเป็นริดสีดวงได้ แต่เราจะไม่เรียกริดสีดวงไซนัส
อาการของคนที่เป็นริดสีดวงจมูกถ้าขนาดไม่โตมากคนไข้อาจจะไม่มีอาการอะไร แต่ถ้าเยื่อบุจมูกบวมมาก ๆ อากาศผ่านจมูกไม่ได้ คนไข้จะมีอาการคัดแน่นจมูก นอกจากนี้จมูกยังมีหน้าที่รับกลิ่น เมื่อไหร่ก็ตามอากาศไม่สามารถเข้าไปในจมูกถึงเซลล์ประสาทรับกลิ่นได้ก็จะทาให้คนไข้มีปัญหาเรื่องการรับกลิ่นเสียไป หรือไม่ได้กลิ่นและอย่างที่บอกริดสีดวงจมูกจะเกิดร่วมกับโรคภูมิแพ้และการอักเสบเรื้อรัง นอกจากอาการคัดจมูกแล้ว คนไข้อาจจะมีอาการคัน จาม น้ำมูกไหล ร่วมด้วย หรือถ้าริดสีดวงจมูกไปอุดรูเปิดของไซนัสที่เปิดเข้ามาในโพรงจมูก คนไข้อาจจะมีไซนัสอักเสบร่วมด้วย
การรักษาแบ่งเป็น 2 วิธีคือ การให้ยา และ การผ่าตัด ยาหลักในการรักษาที่สำคัญ คือ ยา สเตียรอยด์ มีทั้งชนิดกินและชนิดฉีดพ่นเข้าไปในจมูก ทาให้ริดสีดวงจมูกยุบและป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ แต่ยาสเตียรอยด์ชนิดรับประทานใช้นานไม่ได้ จะ ใช้ได้ช่วงสั้นๆ เท่านั้น เพราะฉะนั้นยาหลักในการ รักษาระยะยาวคือยาสเตียรอยด์ชนิดพ่น ซึ่งปลอดภัย กว่า และสามารถพ่นได้นานหลายเดือน หรือหลายปี ส่วนการผ่าตัด จะใช้ในกรณีที่ให้ยาเต็มที่แล้ว ไม่ดีขึ้น ยังมีอาการคัดแน่นจมูก ไม่ได้กลิ่นหรือให้ยา เต็มที่แล้วดีขึ้น แต่ลดยาไม่ได้ พอลดยาลงคนไข้กลับมามีอาการเหมือนเดิม ในกรณีนี้แพทย์จะพิจารณา การผ่าตัดให้กับคนไข้
คนไข้ที่เป็นริดสีดวงจมูกต้อง ปฏิบัติตัวอย่างไร ?อันดับแรกต้องรู้ว่าอะไร เป็นสาเหตุที่ทาให้ริดสีดวงจมูกโตมากขึ้น คนไข้ จะได้หลีกเลี่ยง เพราะถึงแม้จะผ่าตัดออกแล้วก็มี โอกาสที่จะบวมกลับมาเป็นใหม่ได้อีก เมื่อสาเหตุ หลักๆ คือ ปฏิกิริยาภูมิแพ้ คนไข้จะต้องหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ ฝุ่น ควัน สิ่งระคายเคืองทั้งหลาย จัดบ้านเรือนให้สะอาด ลดสารก่อภูมิแพ้นอกจากนี้ควรออกกาลังกาย อย่างสม่ำเสมอ เพื่อลดความไวของเยื่อบุจมูกลง นอกจากนี้สาเหตุอีกอย่าง คือการติดเชื้อ โดยเฉพาะหวัดที่เป็นกันบ่อย ถ้าปล่อยให้เป็นหวัด เยื่อบุจมูกอักเสบ ริดสีดวงจมูกก็จะกลับมาเป็นใหม่ดังนั้นจะต้องป้องกันไม่ให้เป็นหวัด ในการป้องกันก็ต้องรู้ว่าสาเหตุของหวัดเกิดจากอะไร ส่วนใหญ่หวัดมักจะเกิดจากภูมิต้านทานที่ต่ำลง โดยมีที่มาจาก ความเครียดนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ โดนอะไรเย็นๆ เช่น อาบน้ำเย็น โดนแอร์ พัดลมเป่า หรืออยู่ใกล้กับคนที่ไม่สบาย เป็นหวัด ทาให้มีโอกาสติดเชื้อได้มากขึ้น ดังนั้นก็หลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นเหล่านี้ ถ้าหลีกเลี่ยงทั้งหวัด สารก่อภูมิแพ้และหมั่นออกกาลังกายให้ร่างกายแข็งแรง ก็จะทำให้ริดสีดวงไม่โตมากขึ้น
สอบถามและรับคำปรึกษาเพิ่มเติมศูนย์โสต-ศอ-นาสิก เฉพาะทางชั้น 3 โรงพยาบาลเวิลด์เมดิคอลโทร. 028369999 ต่อ 3921-2
ขอบคุณข้อมูลจาก http://theworldmedicalcenter.com/th/