อาหารสำหรับผู้ป่วย ในช่วงฟื้นฟูร่างกายหลังผ่าตัดเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม เพราะคุณค่าทางอาหารที่เหมาะสมเป็นส่วนสำคัญในกระบวนการซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ ช่วยเรื่องบาดแผลทั้งภายนอก และภายในร่างกายให้เนื้อเยื่อสมานติดกัน ซึ่งผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดสามารถฟื้นฟูร่างกายกลับสู่สภาพที่แข็งแรง และกลับมาใช้ชีวิตประจำวันเช่นเดิมได้อย่างรวดเร็ว
เนื้อสัตว์ ผลิตภัณฑ์จากนม ถั่วเมล็ดแห้ง และไข่
มีส่วนสำคัญในการสร้างเซลล์และองค์ประกอบต่างๆ ของผิวหนัง ทำให้ผิวหนังที่สร้างขึ้นใหม่มีความแข็งแรง และยังเป็นองค์ประกอบของเซลล์และเอนไซม์ ในระบบภูมิคุ้มกันซึ่งทำหน้าที่ทำลายสิ่งแปลกปลอมและเชื้อโรค ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดแผลติดเชื้อ และยังช่วยซ่อมแซมเนื้อเยื่อที่ถูกทำลาย หากร่างกายขาดโปรตีน ก็จะติดเชื้อได้ง่าย และขาดวัตถุดิบในการสร้างผิวหนังมาปิดบาดแผล จนเกิดแผลเรื้อรังไม่หาย โปรตีนคุณภาพดีที่มีความจำเป็นต่อร่างกายในช่วงเวลาเช่นนี้ คือ โปรตีนที่มีกรดอะมิโนจำเป็นครบถ้วน อย่างโปรตีนจากเนื้อปลา ควรปรุงเป็นอาหารอ่อนๆ เช่น ข้าวต้มปลา เพื่อรับประทานในช่วงแรก หากผู้ป่วยรับประทานอาหารมังสวิรัติ ก็สามารถรับโปรตีนจากธัญพืชและถั่วต่างๆ เช่น ถั่วเหลือง ถั่วเขียว ถั่วดำ ถั่วแดง เพื่อให้ร่างกายได้รับกรดอะมิโนที่จำเป็นได้ เช่นกัน
ไขมันดี
คือ กรดไขมันไม่อิ่มตัว นอกจากจะให้พลังงานสูงแล้ว ยังช่วยป้องกันร่างกาย สลายโปรตีนจากกล้ามเนื้อมาใช้เป็นพลังงานในการสร้างและซ่อมแซมเยื้อหุ้มเซลล์ มีส่วนช่วยให้แผลสมานได้เร็วขึ้น พบมากในน้ำมันมะกอก น้ำมันรำข้าว น้ำมันถั่วลิสง น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันงา ถั่วเปลือกแข็ง เช่น อัลมอนด์ เม็ดมะม่วงหิมพานต์ ถั่วลิสง
วิตามินซี
เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ สารอาหารที่ร่างกายจำเป็นในขณะที่ร่างกายเกิดการอักเสบ และยังช่วยในการดูดซึมธาตุเหล็ก ช่วยเสริมการสร้างเม็ดเลือดแดง เพื่อทดแทนเลือดที่สูญเสียไป และช่วยเรื่องความแข็งแรงของผนังหลอดเลือด มีบทบาทสำคัญในการสร้างเส้นใยคอลลาเจนใต้ผิวหนัง กระตุ้น การทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายได้ดี มีส่วนช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น ลดการบวมช้ำ ลองเลือกผักผลไม้พวกนี้ เช่น ฝรั่ง สตรอเบอร์รี่ กีวี ส้ม พริกหวาน มันฝรั่ง บร็อคโคลี และผักตระกูลกะหล่ำ
วิตามินเอ
ช่วยกระตุ้นการแบ่งเซลล์ในกระบวนการสร้างผิวหนังใหม่ และควบคุมสมดุลของการเกิดการอักเสบภายในร่างกายไม่ให้น้อย หรือมากเกินไป หากขาดวิตามินเอจะส่งผลให้แผลติดเชื้อง่ายและหายช้าแหล่งของวิตามินเอพบมากในผักที่มีสีเหลือง หรือ สีส้ม เช่น แตงโม มะละกอ
ธาตุเหล็ก
เป็นส่วนประกอบสำคัญของฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดงที่คอยลำเลียงออกซิเจนไปยังส่วนต่างๆ ของร่างกายรวมถึงบาดแผล ส่วนสังกะสีเป็นแร่ธาตุสำคัญที่มีผลวิจัยทางการแพทย์ยืนยันว่า ช่วยกระตุ้นการสมานแผลได้ดีโดยทำหน้าที่ร่วมกับเอนไซม์หลายชนิดในร่างกายที่เกี่ยวข้องกับการสร้างสารพันธุกรรมสำหรับการแบ่งเซลล์ผิวหนัง มีบทบาทในการสังเคราะห์โปรตีนและคอลลาเจน ช่วยผลิตเซลล์ผิวใหม่และช่วยสมานบาดแผล พบมากในอาหารจำพวกเนื้อล้วน (ไม่ติดหนังติดมัน) ปลา ไข่ อาหารทะเล คะน้า บร็อคโคลี ผักโขม ผักบุ้ง ถั่วเมล็ดแห้ง เต้าหู้ น้ำลูกพรุน และผักใบเขียว อย่างไรก็ตามการเสริมธาตุเหล็กและสังกะสีให้กับร่างกายนั้น ควรอยู่ในปริมาณที่พอดี เพราะการได้รับแร่ธาตุชนิดใดชนิดหนึ่งมากเกินไป จะรบกวนสมดุลของแร่ธาตุชนิดอื่นในร่างกาย และส่งผลเสียในระยะยาวได้เช่นกัน นอกจากการรับประทานอาหารตามหมวดหมู่ต่างๆ ที่ได้กล่าวมาแล้ว ผู้ป่วยหลังผ่าตัดควรหลีกเลี่ยงอาหารสุกๆ ดิบๆ และอาหารประเภทหมักดอง เพราะเป็นอาหารที่ส่งผลร้ายต่อร่างกาย และอาจทำให้ติดเชื้อ เกิดอาการแทรกซ้อนได้อีกด้วย รวมถึงควรดูแลตัวเองด้วยการดื่มน้ำให้มากๆ เพราะน้ำเป็นส่วนประกอบหลักของเลือด ซึ่งเป็นตัวช่วยสำคัญที่สุดในการลำเลียงออกซิเจนและสารอาหารต่างๆ ไปซ่อมแซมบาดแผล และส่วนที่สึกหรอภายในร่างกาย ควบคู่ไปกับการพักผ่อนอย่างเต็มที่ เพื่อเสริมสร้างเนื้อเยื่อให้กับบาดแผลอย่างสมบูรณ์ ซึ่งจะเป็นหนทางในการฟื้นฟูร่างกายให้กับคืนสู่สภาพปกติได้โดยเร็ว
ขอบคุณข้อมูลจาก : โรงพยาบาลเปาโล