กระบวนการเกิดโรคภูมิแพ้ อาจเกิดได้เมื่อมีการสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้แล้วสารดังกล่าวเข้าสู่ร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นการสูดดม รับประทานหรือสัมผัส ซึ่งระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายจะตอบสนองสารก่อภูมิแพ้นั้นด้วยการหลั่งสารก่อการอักเสบต่างๆ ที่จะกระตุ้นให้มีการพัฒนาเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกัน และสามารถผลิตแอนติบอดีต่อสารก่อภูมิแพ้แต่ละชนิด ทำให้มีความไวต่อสารก่อภูมิแพ้ชนิดนั้นเพิ่มมากขึ้น
ทั้งนี้บางท่านอาจยังคงสงสัยว่าหากร่างกายมีการพัฒนาตัวเองแล้ว ทำไมในผู้ป่วยบางรายจึงมีอาการภูมิแพ้ที่รุนแรงขึ้น เหตุเพราะร่างกายได้รับและสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ โดยระบบภูมิคุ้มกันและแอนติบอดีจะตอบสนองและก่อให้เกิดการกระตุ้นของเซลล์ชนิดหนึ่งที่เรียกว่า Mast Cell ซึ่งจะหลั่งสารที่เรียกว่า Histamine เป็นตัวการสำคัญของอาการที่ไม่พึงประสงค์ของโรคภูมิแพ้นั่นเอง
ชนิดของโรคภูมิแพ้อาจแบ่งออกอย่างง่ายๆ ได้ตามระบบที่มีอาการ
- โรคภูมิแพ้ที่เกิดกับทางเดินหายใจส่วนล่าง อาทิ โรคหืด
- โรคภูมิแพ้ที่เกิดกับโพรงจมูก ทำให้เกิดโพรงจมูกอักเสบจากภูมิแพ้
- โรคภูมิแพ้ที่เกิดทางผิวหนัง
- โรคภูมิแพ้ทางตา
- โรคภูมิแพ้ชนิดรุนแรง ที่มีอาการเกิดกับหลายระบบ
อย่างไรก็ตาม ในสภาพอากาศที่มีการเปลี่ยนแปลง อาจพบผู้ป่วยที่เป็นโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้จำนวนมาก โดยจะมีอาการที่แสดงออกได้อย่างชัดเจน คือ มีน้ำมูกไหล ในลักษณะที่ใส คันจมูก จาม หรือคนไข้บางท่านอาจจะมีอาการไอเรื้อรัง ไอกระแอมตลอดเวลา เพราะมีเสมหะไหลหรือซึมลงคอ บางรายอาจมีอาการปวดศีรษะเรื้อรัง นอนกรน ถอนหายใจบ่อย มีอาการปากแห้ง คันหัวตา แต่ไม่ถึงกับมีอาการตาแดง
วิธีการรักษาโรคภูมิแพ้
การรักษาโรคภูมิแพ้มีหลายวิธี แต่การหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ที่เป็นสาเหตุจะเป็นวิธีที่ดีที่สุดและเกิดประสิทธิภาพสูงสุด นอกจากนี้ยังมีวิธีอื่น อาทิ การใช้ยาบรรเทาอาการคัดจมูก การใช้ยาฮีสตามีน หรือการใช้ยาสเตียรอยด์ที่สามารถลดอาการและความอักเสบลงได้
วิธีป้องกันโรคภูมิแพ้
โรคภูมิแพ้เกิดจากพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อม การป้องการโดยเริ่มต้นจากตนเองก่อนจะง่ายที่สุด ได้แก่ การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และหากอยู่ในกลุ่มที่มีความเสี่ยงทางพันธุกรรม การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จะสามารถเพิ่มภูมิคุ้มกันจากการเกิดอาการภูมิแพ้ได้ และหากสงสัยว่าตัวเองอาจจะเป็นโรคภูมิแพ้ก็สามารถมาปรึกษาและพบแพทย์เพื่อขอทดสอบ Skin Test หาว่าเราแพ้สารชนิดใดเพื่อหลีกเลี่ยงและป้องกัน